ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑΤΑ ΚΟΙΜΗΣΟΥ, ΑΣΤΡΙ

Περιλαμβάνεται στη συλλογή του Ν. Πολίτη Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού, που δημοσιεύτηκε το 1914. Το τραγούδι προέρχεται από την Κορινθία και είχε καταγραφεί για 1^η φορά το 1888 από το Μιχ. Λελέκο. Σε αυτό η μάνα νανουρίζει την κόρη της κάνοντας όνειρα. Εκφράζει την ελπίδα της για μια καλή τύχη του κοριτσιού και ένα πλούσιο γάμο. Το περιεχόμενο είναι λυρικό.

Από το 1^ο στίχο προβάλλεται η ομορφιά του κοριτσιού με μετεωνυμίες : «αστρί, αυγή, νιο φεγγάρι, 2^ο στ.: ο προορισμός του «που να σε χαρεί ο νιος που θα σε πάρει». Όλη η φαντασίωση ενός μεγαλείου και μιας πολυτέλειας, στα οποία θα αναδειχτεί η ομορφιά, εντείνεται με τις αναφορές της μάνας στις αγορές της Πόλης και της Βενετίας, που έχουν παραγγελθεί τα προικιά της κόρης.

Ετοιμασίες και φροντίδες για το μέλλον.

v             Η μάνα για να υπακούσει το παιδί στην προτροπή της για ύπνο, του δίνει διαβεβαιώσεις για ενέργειες που έχει κάνει.

v             Φροντίδες για τις ανάγκες του κοριτσιού όταν μεγαλώσει.

v             Προετοιμασίες  για το γάμο του.

v             Επαινεί την ομορφιά της (αστρί, αυγή, νιο φεγγάρι).

v             Ευχή: ένα ευτυχισμένο γάμο (να σε χαρεί ο νιος που θα σε πάρει).

Υποσχέσεις της μάνας:

α) για πλούσια προίκα, χρυσαφικά, ρούχα, διαμάντια από την Πόλη και τη Βενετία, αν η μικρή κοιμηθεί.

β) πάπλωμα που ο ράβουν 42 μάστορες – όλο το ρουχισμό που θα αποτελεί την προίκα της νύφης. Έχει πάνω του παραστάσεις αϊτό (ανδρική δύναμη), παγόνι (ομορφιά νύφης) – εκφράζουν τις επιθυμίες της μάνας να κάνει όνειρο ένα πλούσιο γάμο.

γ) παραγγελία κόκκινα παπούτσια.

Στ. 8: Η μεγάλη αξία του βρέφους για τη μητέρα («του ρήγα το παιδί, του βασιλιά τ΄ αγγόνι»). Η τελευταία προτροπή προς αυτό να κοιμηθεί συνοδεύεται από την ευχή να το προστατεύει η Παναγία.

Επανάληψη προτροπής – ομοιοκαταληξία – μουσικότητα και ρυθμός – επιθυμητό αποτέλεσμα: ο ύπνος.

Αρχοντοπούλες του Βυζαντίου   ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ-ΑΡΧΟΝΤΙΑ

Στ. 3-8: ανάπλαση λαϊκών διηγήσεων για τις αρχοντοπούλες του Βυζαντίου. Η μάνα ξεφεύγει από τη συμβατική πραγματικότητα, δημιουργεί ένα κόσμο φανταστικό και γίνεται η αρχόντισσα με τα πολλά πλούτη που ετοιμάζει την προίκα της κόρης της.

ü        Προίκα: είδη από τα πλούσια εμπορικά κέντρα Ανατολή-Δύση

ü        Χρυσαφικά – ρουχισμός από την Πόλη.

ü        Διαμαντικά από τη Βενετία.

ü        Γαμήλια πάπλωμα (Πόλης), 42 μάστορες (υπερβολή) – προβολή πλούτου της οικογένειας, της αξίας της κόρης.

ü        Απόγονοι βασιλιάδων (πλούτη, δόξα, εξουσία).

ü        Παπούτσια: διακοσμημένα με μαργαριτάρια.

Οι 2 ευχές:

1.       Γάμος κόρης (ευτυχία στη ζωή).

2.       Προστασία και προφύλαξη από κάθε κακό – Παναγία (γυναίκα-μάνα).

ΜΗΤΡΙΚΗ ΑΓΑΠΗ:

α) τρυφερές προσφωνήσεις προς την κόρη: αστρί, αυγή.

β) η φροντίδα της μάνας για πλούσια προίκα.

γ) οι ευχές για την μελλοντική ευτυχία – γάμος και προστασία από την Παναγία.

ΓΛΩΣΣΑ:

Δημοτική, ρήματα και ουσιαστικά. 2 επίθετα: κόκκινα-παχιά. Ο λόγος στοχεύει στις ενέργειες και όχι στις ιδιότητες.

Σχέση νανουρισμάτων-παραμυθιών

Περιεχόμενο: κινούνται σε ένα φανταστικό κόσμο, μαγικό, εξωπραγματικές καταστάσεις, προσωποποιήσεις στοιχείων φύσης, αναφορά στα συναισθήματα και τις αρετές του λόγου.

ΜΟΡΦΗ: Μοιάζουν στο λεξιλόγιο, σύνταξη, τεχνική.

ΣΚΟΠΟΣ: βοηθούν το παιδί να κοιμηθεί.

Παραμύθι – πεζό αφηγηματικό κείμενο.