Τα γεφύρια κατασκευάστηκαν για λόγους καθαρά κυκλοφοριακούς.
Τα γεφύρια συνδέουν τους οικισμούς μεταξύ τους αλλά και τις γειτονιές κάθε
χωριού με τους χώρους δουλειάς. Τα γεφύρια χτίζονται από συντεχνίες Ηπειρωτών
μαστόρων, ειδικές στην κατασκευή γεφυριών - τους κιοπρούληδες.
Κατασκευή
Δομικό υλικό είναι η πέτρα, η
οποία πρέπει να είναι ομοιογενής, συμπαγής και ανθεκτική, να μην έχει ρωγμές
και να μην αποσαθρώνεται με το νερό ή τον αέρα. Στην Ήπειρο χρησιμοποιείται κυρίως
σχιστόλιθος, πέτρωμα που αφθονεί στην περιοχή. Ως συνδετικό κονίαμα
χρησιμοποιείται το κουρασάνι, το οποίο διαφοροποιείται ανά περιοχή και ανά
γεφύρι. Βασικά συστατικά του είναι ο σβησμένος ασβέστης, το νερό, το χώμα και
το κεραμίδι. Συχνά στο μίγμα προστίθεται και ελαφρόπετρα, ξερά χόρτα, ασπράδια
αυγών και τρίχες ζώων, τα οποία λειτουργούν ως ενισχυτικές ίνες. Το πάχος του
κονιάματος είναι μικρό, δεδομένης της μικρότερης, συγκριτικά με την πέτρα,
αντοχής του, η οποία επίσης μειώνεται με το χρόνο. Για την κατασκευή του,
αρχικά στήνεται ο ξυλότυπος. Το χτίσιμο ξεκινά ταυτόχρονα και από τις δύο
πλευρές, της βάσης του γεφυριού, και προχωρά σταδιακά προς την κορυφή,
διαμορφώνοντας το τόξο. Στην κορυφή του τόξου τοποθετείται η πέτρα
"κλειδί". Στη συνέχεια χτίζεται το γέμισμα του γεφυριού, επάνω στο
τόξο, το οποίο γίνεται από ξηροδομή (χωρίς κονίαμα). Το γεφύρι κατασκευάζεται
έτσι ώστε να αντέχει στην πίεση του νερού. Σημαντικό στοιχείο στην κατασκευή
αποτελεί η θεμελίωση. Χρησιμοποιούνται πέτρες μικρού μεγέθους, εκτός από
εκείνες οι οποίες χρησιμοποιούνται στα σημεία της έδρασης στους βράχους, οι
οποίες είναι μεγαλύτερες. Οι σκαλωσιές κατασκευάζονται έτσι ώστε να
ελαττώνονται οι παραμορφώσεις του τόξου και ο χρόνος κατασκευής του γεφυριού,
αλλά και να ελαχιστοποιείται ο απαιτούμενος όγκος ξυλείας. Τα γεφύρια
τοποθετούνται στα σημεία όπου το ποτάμι στενεύει και υπάρχουν πολλά και στέρεα
βράχια.
Διαφορές γεφυριών
Τα γεφύρια διαφέρουν ως προς τη
μορφή τους. Διαφέρουν σε μέγεθος και σε αριθμό τόξων. Τα τόξα μπορεί να είναι
ένα, δύο, τρία ή περισσότερα, ημικυκλικά ή οξυκόρυφα και χαρακτηρίζουν κάθε
γεφύρι. Προκύπτουν από το πλάτος του ποταμού αλλά και από τη δημιουργικότητα
του μάστορα. Το πλάτος τους είναι περίπου 2μ. και η επιφάνειά τους είναι
καλυμμένη με πέτρα, διαμορφωμένη όπως τα καλντερίμια. Στα πλάγια του γεφυριού
κατασκευάζονταν πεζούλια για την προστασία των περαστικών. Συχνά δίπλα σε κάθε
γεφύρι υπήρχε και κάποιο κτίσμα (μύλος ή χάνι).
Αναρτήσεις
