ΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ

Τα παραμύθια είναι η λογοτεχνική αφήγηση του λαού, έχει σκοπό να ψυχαγωγήσει, να διδάξει και να συγκινήσει. Χωρίζονται ανάλογα με το περιεχόμενο τους σε:

Α) μυθικά ή εξωτικά (μάγισσες, δράκοι)

Β) διηγηματικά ή κοσμικά (γεγονότα της ζωής)

Γ) θρησκευτικά ή συναξάρια

Δ) ευτράπελα ή σατιρικά ( αφηγούνται παθήματα ανθρώπων, τιμωρίες αλαζόνων κ.α.)

ΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΌ ΨΩΜΙ

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

v             Η δυστυχία της απραξίας. Ο βασιλιάς τα είχε όλα, δε χρειαζόταν να μοχθήσει για τίποτε. Η δυστυχία εκφράζεται μεταφορικά ως ανορεξία.

v             Η σοφία και η εσωτερική γαλήνη του βιοπαλαιστή, ικανοποιείται από τη δουλειά.

v             Το ψωμί ως αμοιβή του ανθρώπινου μόχθου.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ- ΔΟΜΗ

·          Α΄ενότητα: (« κάποτε…που λέει ο λόγος»): ο βασιλιάς και το πρόβλημα της ανορεξίας.

·          Β΄εν. (« όπου κάποια … πάρεις το κεφάλι!»): η συμβουλή του γέροντα.

·          Γ΄εν.: («κι ο βασιλιάς…απάντησε εκείνος»):οι δοκιμασίες του βασιλιά

·          Δ΄(«σε λίγο…δε θα σου λείψει»): η θεραπεία του βασιλιά.

·          Ε΄εν. («ο βασιλιάς…κι εμείς έτσι!»): η αλλαγή της ζωής του βασιλιά.

Η ΓΛΩΣΣΑ- ΥΦΟΣ

Το ύφος είναι απλό, ζωηρό κι ενδιαφέρον. Φυσικοί διάλογοι, παρατακτική σύνδεση των προτάσεων. Η γλώσσα του παραμυθιού είναι προσαρμοσμένη στη γλωσσική ικανότητα του λαού της υπαίθρου, λαϊκές λέξεις και ιδιωματισμού ( π.χ. δάρτης, φουρναραίους, έρεβε, λιμπιζόταν..)

Η ΑΦΗΓΗΣΗ

·          Αναπτύσσεται με τους εξής τρόπους:

·          Αφήγηση (τριτοπρόσωπη).

·          Διάλογοι (φυσικοί αυτούσιοι από το στόμα του λαού).

·          Περιγραφή (αγροτικές εργασίες) .

Προφορικότητα αφήγησης:

·          ο αφηγητής απευθύνεται άμεσα στο κοινό του (κι ο βασιλιάς, παιδί μου, θέλοντας..).

·          Προσπαθεί να το παρηγορήσει για τη φτώχεια του.

·          Να μην το κουράσει (και για να μην τα πολυλογούμε).

Αφηγηματικά μοτιβα:

·          Το πρόβλημα του ήρωα

·          Η συμβουλή του σοφού

·          Οι δοκιμασίες του ηρωα

·          Λύση-ικανοποίηση του προβλήματος.

·           

ΣΚΟΠΟΣ:

Ø        Να διδάξει στα παιδιά τις αγροτικές εργασίες, τον τρόπο παραγωγής του ψωμιού, την αξία της εργασίας και τη σοφία. Δεν είναι ντροπή η ενασχόληση με το «ταπεινό’ επάγγελμα του γεωργού. Τα αγαθά είναι «γλυκά» γιατί τα κερδίζουν οι άνθρωποι με κόπο και μόχθο. Το ήθος, η γαλήνη, η χαρά αξίζουν περισσότερο από τα πλούτη του βασιλιά.

Ø        Να ψυχαγωγήσει το κοινό που  ζει μια κοπιαστική πραγματικότητα χωρίς να μπορεί να ψυχαγωγηθεί αλλιώς  ο βασιλιάς θα ζήσει στα καλύβια τους, θα ντυθεί τα ρούχα τους και θα εργαστεί στα χωράφια τους.

Ø        Να συγκινήσει, οι απλοί άνθρωποι θα δάκρυζαν από χαρά όταν θα άκουγαν πως ο βασιλιάς άλλαξε, τους κατανόησε και αναγνώρισε το περιφρονημένο επάγγελμα τους.

ΠΡΟΣΩΠΑ

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ: στην αρχή παρουσιάζεται ως κακότροπος, γκρινιάρης, καλομαθημένος(«πολύ πλούσιος, εγώ ζω ξέγνοιαστος και καρφάκι δε μου καίγεται για κανέναν!»). νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του. η εξουσία τον έκανε αυταρχικό («θα σε κρεμάσω που με ξεγέλασες», απόμακρο από το λαό του. η αρρώστια  που τον βρήκε τον αλλάζει, γίνεται εργατικός, υπομονετικός, υπάκουος. Αντέχει στις σκληρές εργασίες και υπομένει αδιαμαρτύρητα την κούραση. Ανακαλύπτει την ικανοποίηση ξανά και την ευτυχία της προσωπικής εργασίας. Επιστρέφει στο παλάτι συνετός, γεμάτος όρεξη για δουλειά και προσφορά στο λαό του.

Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ: είναι φιλάνθρωπος, χαρίζει στο βασιλιά, χωρίς αντάλλαγμα, τη σοφή συμβουλή του. είναι εργατικός, ακούραστος, υπομονετικός.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ	ΔΙΑΦΟΡΕΣ
Υπομονετικοί	Κοινωνική κατάσταση
Εργατικοί	Οικονομική άνεση
Ανθεκτικοί στις δυσκολίες	Ο γέροντας είναι πιο υπομονετικός, ενώ ο βασιλιάς πιο δυναμικός
Αγαπούν τη φυσική ζωή	Ο γέρος θυμίζει το χαρακτήρα του δασκάλου ενώ ο βασιλιάς είναι ο υπάκουος και ενθουσιώδης μαθητής.
Χαίρονται από τα αγαθά του μόχθου τους
Έχουν την ίδια σοφία και εμπειρία ζωής

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1941

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ 28/10/1940

ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΤΟΥ

Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του (610-717):

Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης.

Το Βυζάντιο σε κρίση (αρχές 6^ου αι):

ΑΙΤΙΑ:

ü         Φυσικές καταστροφές

ü         Κακές σοδειές

ü         Αρρώστιες (λοιμοί)

ü         Εισβολές εχθρών (Πέρσες, Σλάβοι).

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:

ü         Παρακμή πόλεων, μείωση πληθυσμού

ü         Παρακμή εμπορίου

ü         Περιορισμός κυκλοφορίας νομίσματος

ü         Παραμέληση στρατού.

Η αντεπίθεση του Ηρακλείου

ü         Γίνεται στρατηλάτης (επικεφαλής του στρατού)

ü         Δέχεται οικονομική ενίσχυση από την Εκκλησία

ü         Αναδιοργάνωση στρατού

ü         Εκστρατείες κατά των Περσών: το κίνητρο η αρπαγή του Τίμιου Σταυρού

Τρόπος: εξύψωση θρησκευτικού και πατριωτικού αισθήματος των στρατιωτών.

Γεγονότα:

o         Νίκη κατά των Περσών (627 Νινευή)

o         Νίκη κατά των Αβάρων και Σλάβων (626 πολιορκία Κων/λης). Οι επιτυχίες του όμως  ήταν πρόσκαιρες.

Θέματα και εξελληνισμός του Κράτους

Θέματα (7^ος αι)

Εφαρμόστηκαν από τους διαδόχους του Ηρακλείου στη Μ.Ασία

Στόχευαν στην αντιμετώπιση των αραβικών επιθέσεων, ενίσχυση άμυνας.

Ήταν διοικητικές περιφέρειες με δικό τους στρατό και επικεφαλής είχαν το στρατηγό, ο οποίος ήταν πολιτικός και στρατιωτικός διοικητής.

Θεματικός στρατός:

Ø        αποτελούνταν από ελεύθερους αγρότες

Ø        αντικατέστησε το παλιό μισθοφορικό στρατό

Ø        αποτέλεσε ένα είδος εθνικού στρατού

Ø        ήταν αποτελεσματικός για την άμυνα του κράτους

Ø        συντηρούνταν από τα στρατιωτόπια

Ø        διοικούνταν από τον στρατηγό του θέματος.

Στρατιωτόπια: ήταν κτήματα που παραχωρούσε το κράτος στους στρατιώτες-αγρότες

Με τα έσοδα τους:

ü         Συντηρούσαν τις οικογένειες τους

ü         Αγόραζαν τον οπλισμό

ü         Κάλυπταν τα έξοδα των εκστρατειών.

ü         Τα θέματα εξαπλώθηκαν και στις ευρωπαϊκές επαρχίες.

Εξελληνισμός της κρατικής διοίκησης

ü         Επίσημη γλώσσα γίνεται η ελληνική.

ü         Οι ρωμαϊκοί τίτλοι αντικαθίστανται από ελληνικούς. Ο Ηράκλειος ονομάζεται πλέον ¨βασιλεύς, πιστός εν Χριστώ¨.

Αγία Σοφία

ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ

http://harlemcore13.blogspot.gr/2015/03/blog-post.html#

ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΡΩΝΗΣ

ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ

Ο Ιουστινιανός και το έργο του (527-565)

Πολιτικό πρόγραμμα: ένα κράτος, μια εκκλησία, μια νομοθεσία.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σχετικά με το Κράτος:

ü       κατέστειλε τη «στάση του Νίκα» (532)

ü       πήρε μέτρα κατά των μεγάλων γαιοκτημόνων προς όφελος των ελεύθερων αγροτών

Σχετικά με την Εκκλησία

ü       θέλησε να επιβάλει την Ορθοδοξία σε όλη την αυτοκρατορία

ü       καταδίωξε τους οπαδούς των αιρέσεων και τους «εθνικούς»

ü       ανάστειλε τη λειτουργία της Νεοπλατωνικής Ακαδημίας

Σχετικά με τη νομοθεσία:

κωδικοποίησε το Ρωμαϊκό Δίκαιο, εκδίδει:

ü       τον Ιουστινιάνειο Κώδικα (συλλογή προηγούμενων αυτοκρατορικών νόμων)

ü       τον Πανδέκτη (γνώμες Ρωμαίων νομικών)

ü       τις Εισηγήσεις (εγχειρίδιο για τους αρχάριους φοιτητές της Νομικής)

ü       τις Νεαρές (νέοι νόμοι, γραμμένοι στα ελληνικά).

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Στη Δύση ο στόχος είναι η ανόρθωση της ρωμαϊκής εξουσίας

!      καταλύει το Βανδαλικό κράτος στη Βόρεια Αφρική

!      κάνει μεγάλο αγώνα ενάντια στο Οστρογοτθικό βασίλειο στην Ιταλία

!      ανέκτησε μέρος του Βησιγοτθικού βασιλείου στην Ισπανία.

Στην Ανατολή στόχος είναι η επανάκτηση Βυζαντινών εδαφών

!      Πολεμά εναντίον του Πέρση βασιλιά Χοσρόη Α΄

!      Συνθηκολογεί μαζί του το 562.

Στην περιοχή του Δούναβη στόχος είναι η απόκρουση εισβολών:

!      Χτίζει φρούρια

!      Εξαγοράζει την ειρήνη

!      Δεν αναχαιτίζει όμως τις εισβολές Σλάβων και άλλων λαών.

Συνέπειες των πολέμων

ü       Απογυμνώθηκαν οι ευρωπαϊκές επαρχίες από στρατεύματα.

ü       Άδειασαν τα κρατικά ταμεία.

ü       Εξασθένισε η διεθνής θέση του Βυζαντίου.

ü       Αργότερα χάθηκαν εκτεταμένες περιοχές.

Κτίσματα και Αγία Σοφία

Κατασκευάστηκαν έργα: οχυρωματικά (φρούρια, τείχη)

Θρησκευτικά (ναοί)

Κοινής ωφέλειας (δρόμοι, γέφυρες, υδραγωγεία. αποθήκες σιτηρών).

Το σπουδαιότερο κτίσμα ήταν η Αγία Σοφία:

Ο αρχιτεκτονικός της ρυθμός είναι βασιλική μετά τρούλου.

Ø       Αρχιτέκτονες ήταν ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος.

Ø       Η κατασκευή κράτησε πέντε χρόνια

Ø       Το κεντρικό κτίριο σχηματίζουν τέσσερις πεσσοί (τετράγωνοι κίονες) που συνδέονται με τόξα. Τα τόξα σχηματίζουν ημισφαιρικά τρίγωνα και αυτά ένα στεφάνι πάνω στο οποίο στηρίζεται ο τρούλος.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΜΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΡΩΜΗ

1. ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΜΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΡΩΜΗ

Το βυζαντινό κράτος συνδέει την ύπαρξη του με το έργο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α΄ (272-337μΧ)

Τα μέτρα που έλαβε ο Κωνσταντίνος Α΄ για την ανόρθωση του Ρωμαϊκού Κράτους

ë       Ίδρυση Κωνσταντινούπολης

ë       Δικαίωμα στους Χριστιανούς να λατρεύουν το Θεό τους

ë       Διαχωρισμός πολιτικής-στρατιωτικής εξουσίας

ë       Κυκλοφορία χρυσού νομίσματος («χρύσινος», «solidus»).

Α. Ίδρυση της Κωνσταντινούπολης.

Μεταφορά του κέντρου (της πρωτεύουσας) της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη Δύση στην Ανατολή.

Το 324 μΧ ο Κωνσταντίνος Α γίνεται μονοκράτορας:

ü        Νίκησε τον Λικίνιο (αυτοκράτορα του ανατολικού κράτους)

ü        Αποφασίζει την ίδρυση νέου διοικητικού κέντρου

Η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης (αρχαίο Βυζάντιο) οφειλόταν:

ë      στη γεωπολιτική της σημασία(σταυροδρόμι Ασίας Ευρώπης)

ë      στη μεγάλη εμπορική σημασία

Οι κυριότεροι λόγοι της ίδρυσης της Κωνσταντινούπολης ήταν οι εξής:

þ      Η Ανατολή παρείχε ισχυρή οικονομία και ακμαίο πληθυσμό.

þ      Οι Χριστιανοί –σ΄ αυτούς στηρίχτηκε πολιτικά ο Κωνσταντίνος Α΄- ήταν πολυπληθέστεροι στην Ανατολή.

þ      Στις πόλεις της Ανατολής υπήρχαν θρησκευτικές συγκρούσεις.

þ      Η απόκρουση των Γότθων (στο Δούναβη) και των Περσών (στον Ευφράτη) ήταν από τη θέση αυτή ευκολότερη.

Οικοδομική:

þ      Η Κωνσταντινούπολη (εγκαίνια στις 11 Μαΐου 330) χτίστηκε με βάση το ρυμοτομικό σχέδιο της Ρώμης. Προικίστηκε και στολίστηκε με:

Τείχη, λεωφόρους, πλατεία (forum),έργα τέχνης

το Ιερόν Παλάτιον, το κτίριο της Συγκλήτου

δεξαμενές, λουτρά ,εκκλησίες

Ο πληθυσμός αναπτύχθηκε ραγδαία:

þ      Στις αρχές του 5ου αι. αριθμούσε 150.000 κατοίκους.

þ      Στα μέσα του 6ου αι. αριθμούσε 300.000 κατοίκους.

Β. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο Κωνσταντίνος ευνόησε τους Χριστιανούς γιατί πίστευε ότι ο Χριστιανισμός θα ξανάφερνε την ενότητα στο Ρωμαϊκό Κράτος.

Μέτρα υπέρ των Χριστιανών

þ      Μεταφέρει το Χριστόγραμμα από το λάβαρο στα νομίσματα (312μΧ).

þ      Προχωρά σε νομοθετικές ρυθμίσεις. Εξέδωσε ευνοϊκούς νόμους για τους Χριστιανούς

þ      Με το Διάταγμα των Μεδιολάνων (313μΧ), εξισώνει τους Χριστιανούς με τους πιστούς των άλλων θρησκειών. (ανεξιθρησκία)

þ      Παύει τους διωγμούς κατά των Χριστιανών (από το 324μΧ).

þ      Με την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (325μΧ) καταδικάζει τις αιρέσεις και επαναφέρει την ειρήνη στην Εκκλησία και την Αυτοκρατορία.

Αίρεση: διαφορετικές ερμηνείες των ιερών κειμένων από εκείνες που δεχόταν η επίσημη Εκκλησία ως ορθές (ορθό δόγμα, ορθοδοξία) Οικουμενική Σύνοδος: συναθροίσεις των ηγετών της Εκκλησίας του Χριστού απ’ όλα τα μέρη της Αυτοκρατορίας.